ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

POST- PARTUM DEPRESSION

Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι μια συχνή μορφή ψυχικής διαταραχής που πλήττει τις γυναίκες την τρίτη η τέταρτη ημέρα της λοχείας και που διαρκεί μερικές ημέρες, αλλά που μπορεί να πάρει και τη μορφή κανονικής κατάθλιψης, συνοδευόμενη από ψυχωσική συμπτωματολογία, στις σοβαρότερες περιπτώσεις.
Περισσότερες από το 70% των μητέρων, μετά τη γέννα, εμφανίζουν ελαφρά συμπτώματα κατάθλιψης, που ο Άγγλος ψυχαναλυτής Donald Winnicott ονόμασε “baby blues”, αναφερόμενος στο μελαγχολικό συναίσθημα (blues) που χαρακτηρίζει το φαινόμενο. Πρόκειται για μια συχνή αντίδραση, τα συμπτώματα της οποίας περιλαμβάνουν κρίσεις αναίτιου κλάματος, ευερεθιστότητα και ανησυχία, που τείνουν γενικά να εξαφανιστούν σε διάστημα λίγων ημερών.
Πολύ πιο σοβαρά και διαρκή είναι τα συμπτώματα της «επιλόχειaς κατάθλιψης», που μπορεί να διαρκέσουν ακόμα και ένα ολόκληρο χρόνο και περιλαμβάνουν:

νωθρότητα

κούραση

εξάντληση

απελπισία

ανορεξία

αϋπνία ή υπνηλία

σύγχυση

ευ συγκινησία

αδιαφορία για το μωρό

φόβος μήπως κάνει κακό στο μωρό ή στον εαυτό της

απότομες αλλαγές της διάθεσης

Η ιατρική επιστήμη δεν προσφέρει ακόμη ασφαλείς εξηγήσεις σχετικά με τα αίτια του φαινομένου, παρότι σε μερικές μελέτες αποδίδεται η επιλόχειος κατάθλιψη στις ορμονικές αλλαγές της γυναίκας μετά την γέννα, ειδικά στην πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων και της προγεστερόνης . Παρόμοια ερμηνεία χρησιμοποιείται και στην αιτιολόγηση των προ-εμμηνορυσιακών συμπτωμάτων. Στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλοί ψυχολογικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της επιλόχειας κατάθλιψης, συνδεδεμένοι με τις αλλαγές που ακολουθούν τη γέννα : αλλαγή του κοινωνικού ρόλο της γυναίκας, ο φόβος για τις επερχόμενες ευθύνες, οι αλλαγές στη φυσική της εμφάνιση, κ.λ.π. Η συμπτωματολογία μπορεί να είναι ελαφριά και να εξαφανιστεί σε λίγο διάστημα, αλλά εάν έχει μεγαλύτερη διάρκεια και βαρύτητα (επιλόχειος ψύχωση), χρειάζεται η βοήθεια του ψυχιάτρου.

Οι κλινικές μορφές που συνήθως, αλλά όχι ορθά, ονομάζονται «επιλόχειος κατάθλιψη» είναι ουσιαστικά τρεις :

1. Η “baby blues” (επιλόχειος μελαγχολία;)

2. Η επιλόχειος κατάθλιψη

3. Η επιλόχειος ψύχωση

Η επιλόχειος μελαγχολία (babyblues)

Εμφανίζεται με συχνές και παρατεταμένες κρίσεις κλάματος, θλίψη και άγχος. Αν και δημιουργεί αμηχανία, τείνει να εξαφανιστεί σε δεκαπέντε το πολύ μέρες, χωρίς να χρειάζεται ειδική θεραπεία εκτός από υπομονή και υποστήριξη από το άμεσο περιβάλλον.

Η επιλόχειος κατάθλιψη

Τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν εμφανίζονται με μεταβαλλόμενη διάρκεια και συχνότητα, αλά με ένταση μεγαλύτερη από εκείνη του “babyblues”. Το φαινόμενο συναντάται στο 10% των λεχώνων, με μια αύξηση στο 30% εάν έχουν παρουσιάσει την ίδια διαταραχή σε προηγούμενη γέννα. Το ποσοστό του κινδύνου αυξάνει αισθητά εάν η γυναίκα πάσχει ήδη από κάποια ψυχική διαταραχή. Η διάρκεια της συμπτωματολογίας κυμαίνεται από κάποιες εβδομάδες έως και χρόνο, με κίνδυνο υποτροπών και η θεραπεία συνίσταται στη χορήγηση αντικαταθλιπτικών ( με διακοπή του θηλασμού) και ψυχοθεραπεία,που πρέπει να συνεχιστεί και μετά την εξάλειψη των συμπτωμάτων.

Η επιλόχειος ψύχωση

Είναι η πιο βαριά μορφή επιλόχειας κατάθλιψης και απαιτεί δραστική τάσεις αντιμετώπιση. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ψυχοκινητική διέγερση, σύγχυση, απαισιοδοξία, κοινωνική δυσφορία, αυπνία, παράνοια, ψευδαισθήσεις, αυτοκτονικό ή ανθρωποκτονικό ιδεασμό προς το βρέφος. Η συχνότητα είναι μια στις χίλιες γέννες και σε μερικές περιπτώσεις κρίνεται αναγκαία η νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική, όπου θα ακολουθηθεί ειδική αντιψυχωσική αγωγή.

Η πρόληψη της επιλόχειας κατάθλιψης

Παρά τις αναγνωρισμένες φυσιολογικές αιτίες που βρίσκονται στη βάση της επιλόχειας κατάθλιψης, είναι δυνατό να υπάρξει πρόληψη ή τουλάχιστον μείωση της βαρύτητας του φαινομένου, με ειδικούς χειρισμούς προς τη μητέρα και προς το περιβάλλον. Για τη μητέρα είναι σημαντικό να μειωθούν οι επισκέψεις των συγγενών και φίλων μετά την επιστροφή στο σπίτι, να κοιμάται τις ίδιες ώρες με το μωρό, να ακολουθεί μια σωστή δίαιτα που να αποφεύγει τα διεγερτικά, όπως ο καφές και το αλκοόλ, να ζητάει βοήθεια όποτε τη χρειάζεται, να διατηρεί την επαφή με τα αγαπημένα πρόσωπα, να ενισχύσει τη σχέση με τον σύντροφο και προ παντός να έχει μια ορθή πληροφόρηση και αποδοχή της κατάστασής της.

Από μέρους του συζύγου και των συγγενών μπορεί να είναι χρήσιμη η προσφορά βοήθειας με τις δουλειές του σπιτιού, στη γενικότερη ελάφρυνση της μητέρας και στην ψυχολογική κατανόηση και στήριξη, όποτε αυτή το ζητάει. Η ενοχοποίηση, οι εντάσεις και ο εκνευρισμός μόνο καλό δεν υπόσχονται...

Το πρόβλημα της επιλόχειας κατάθλιψης είναι πολύ σοβαρό και στις Η.Π.Α. έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια μια μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης της κοινής γνώμης στην οποία πρωτοστατούν διάσημες μητέρες από τον καλλιτεχνικό χώρο (όπως η Gwyneth Paltrow, η Britney Spears και η Brooke Shilds) και όχι μόνο, που είχαν οι ίδιες περάσει τη δύσκολη αυτή δοκιμασία.